Welcome to Greek in Levels! The series where we climb together through the three levels of the Greek language. This is the third of three episodes dedicated to the “Mediterranean Triad” entitled “wine, olive oil, wheat”. These foods have been nurturing Greeks for thousands of years and that’s why you need to know about them!

THE FULL TEXT:

Ονομάζομαι Κωνσταντίνος, είμαι  γλωσσολόγος, πρώτος  Γλωσσοναύτης, λάτρης της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού και κάνω τα ελληνικά viral σε όλο το διαδίκτυο!

LEVEL 1

Καλωσόρισες σε ένα ακόμη επεισόδιο του Greek in Levels! Σήμερα μιλάμε για το φυτό που   καταλαμβάνει τη μεγαλύτερη καλλιεργήσιμη έκταση στη γη, το σιτάρι. Στην Ελλάδα αποτελεί το 25% των καλλιεργούμενων εκτάσεων, και το 15% παγκοσμίως! Ποιες είναι όμως οι 3 πρώτες χώρες σε παραγωγή σιταριού; H Κίνα,  η Ινδία και φυσικά η παγωμένη Ρωσία. Το σιτάρι αναπτύσσεται σε όλα τα  εδάφη, ενώ μπορεί να αντέξει και σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Μόλις το φυτό μεγαλώσει λίγο, αντέχει  σε θερμοκρασίες μέχρι και -40 βαθμούς. Το σιτάρι αντέχει στο πολύ κρύο όχι όμως και σε μερικούς εχθρούς που μπορούν να το φάνε ολόκληρο! Για παράδειγμα οι ακρίδες που έχουν μεγάλη όρεξη για τα τρυφερά φύλλα μπορούν να εξαφανίσουν ολόκληρες καλλιέργειες, ενώ οι βρωμούσες ρουφούν τους χυμούς του φυτού και το καταστρέφουν!

LEVEL 2

Το σιτάρι  ανήκει στην κατηγορία φυτών που τα λέμε δημητριακά. Ναι σωστά το κατάλαβες, η λέξη βγαίνε από τη  Δήμητρα, τη θεά της γεωργίας. FUN FACT δημητριακά λέμε σήμερα στην Ελλάδα τα corn flakes που τρώμε μαζί με το γάλα για πρωινό! Κάθε κόκκος σιταριού είναι μια μικρή κάψουλα ενέργειας, είναι με άλλα λόγια ενεργειακή τροφή. Βιταμίνες Β και Ε, σάκχαρα και μεταλλικά άλατα όπως ασβέστιο, σίδηρος και φώσφορος είναι μερικά μόνο από τα βιταμινούχα πλεονεκτήματα του. Σήμερα αυτά δεν μας λένε και πολλά… για τους προγόνους μας όμως πριν 3000 χρόνια υπήρξαν κλειδί για την ευημερία τους! Στην αρχαία Αίγυπτο καλλιεργείται για πρώτη φορά καλής ποιότητας σιτάρι. Αυτή είναι και η πρώτη οργανωμένη καλλιέργεια με τη χρήση εργαλείων και ζώων. Εδώ γεννήθηκε και το ψωμί από αλεύρι σιταριού. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο το ψωμί χρησιμοποιήθηκε στην Αίγυπτο και ως νόμισμα εργατών αλλά και αξιωματούχων.

LEVEL 3

Από τους Αιγύπτιους το σιτάρι και τα παράγωγά του περνάνε στους Ιουδαίους, τους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Στην αρχαία Ελλάδα, υπήρχαν 72 ήδη ψωμιού, ακόμη και ο πρόγονος της σημερινής πίτσας, ο πλακούντας, ένα είδος στρογγυλής ζύμης με λαχανικά, τυρί, λάδι και μυρωδικά. Το ψωμί που φτιαχνόταν από σίτο, δηλαδή από σιτάρι, ονομαζόταν στα “άρτος”! «Άρτο και θεάματα” πρόσφεραν οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες για να κατευνάσουν τον λαό. Μάλιστα αν ενώσεις τις λέξεις σίτος και οίκος (σπίτι) φτιάχνεις τη λέξη για οικόσιτος, δηλαδή το ζώο που τρέφεται από τον άνθρωπο και ζει μαζί του. Η μεταγενέστερη λέξη ψωμί προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «ψώω» που σημαίνει τρίβω, εξού και το ψωμίον που είναι το μικρό κομματάκι, δηλαδή η μπουκιά. Το σιτάρι με τη μορφή του ψωμιού κατέχει περίοπτη θέση στην ορθόδοξη χριστιανική λατρεία. Ο Ιησούς Χριστός ευλόγησε το ψωμί λέγοντας  «ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς· ὁ ἐρχόμενος πρός με οὐ μὴ πεινάσῃ». Μάλιστα κατά το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, το κορυφαίο μυστήριο της χριστιανικής πίστης, οι πιστοί μεταλαμβάνουν το σώμα και το αίμα του Χριστού με τη μορφή του άρτου και του οίνου. 

Αυτή ήταν λοιπόν μια σύντομη ιστορία αυτού του φυτού που η καλλιέργειά του άλλαξε για πάντα τη ζωή του ανθρώπου. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε πως στην πραγματικότητα δεν εξημέρωσε ο άνθρωπος το σιτάρι, αλλά το σιτάρι τον άνθρωπο!

Εκφράσεις για το ψωμί:

1.” Φάγαμε Ψωμί κι Αλάτι “: Έχουμε ζήσει πάρα πολλά μαζί, εύκολες και δύσκολες καταστάσεις. 

2.”Για ένα κομμάτι ψωμί το αγόρασα”: Το αγόρασα πολύ φθηνά.

3.” Αυτή η δουλειά έχει πολύ ψωμί”: H δουλειά αυτή είναι σίγουρη και θα αποφέρει μεγάλα κέρδη.

4.” Όποιος βαριέται να ζυμώσει πέντε μέρες κοσκινίζει”: Όποιος δεν θέλει να κάνει μια δουλειά, κωλυσιεργεί κάνοντας κάτι άλλο. 

5.” Ο νηστικός καρβέλια ονειρεύεται»: Όταν κάποιος δεν μπορεί να έχει κάτι και το επιθυμεί πάρα πολύ.